ԶԱՎԵՆ ԲԵԿՅԱՆԻ 10-ՐԴ ԳԻՐՔԸ

Ալավերդի, իմ մանկության մայրաքաղաք…

Ես սիրում ու կարոտում եմ քեզ միշտ…

Երբ իմ սիրու շտատից վերցրած կոպեկներով,

ծնողներիցս թաքուն, մանկության ընկերներիս

հետ

գյուղից ներխուժում էի դրախտը քո…

Երբ արդեն ծանոթացել էի բանաստեղծի բոլորովին վերջերս հրատարական ժողովածուին և փորձում էի ընթերցողին ներկայացնել հեղինակին ժապավենի նման աչքիս առաջ սահում էին այս տողերը նրա 7-րդ /«Ձայնաշար կամար»/ գրքից: Հուշ ու կարոտ է ծորում այդ տողերից: Հենց այդպիսին է Զավեն Բեկյանի պոեզիան: Ինչպես ինքն է խոստովանել սիրում է գրել ներշնչանքով: Հայացքին բնությունն է, մարդու ներքնաշխարհը: Խոսքն էլ բնատուր առավելապես հոգիների մասին է, խոհափիլիսոփայական:

Հիմա ձեռքիս նրա 10-րդ գիրքն է՝ «Ծիրանավորը»: Բովանդակության մասին առաջինը հուշում է կազմը, որ ձևավորել է Վիտալի Ասրիևը, օգտագործելով 18-րդ դարի ավստրալացի նկարիչ Գուստավ Կլիմենտի նկարը՝ ծիրանի ծառով, ծիրանու պատկերով ու մտքի նկարչական արտահայտությամբ:

Նկարչի, նաև բանաստեղծի համար, տանիքն երկինքն է:

որս տող՝

թորս պատ:

Իսկ տանիք՝ չունի –

երկինքն է տանիքը:

Գրում է Զ. Բեկյանը և ծիրանի հագցնում բանաստեղծություններին, տողերին, ամեն բառին անգամ ու հասցնում ծիրանի հագցնել իր մանկության հուշին.

Ի սկզբանէ խաղն էր,

և երկիր ու երկինք խաղ էին,

և խաղն Իր մոտ էր…

Մանկության հուշերը չեն մոռացվում, կրկին Ալավերդին է օբյեկտիվում.

…Գնանք հենց թեկուզ Ալավերդի,

որի ծնունդն եմ ես ոչուփուչ.

«Էս Զավեն Բեկյանն ո՞վ է, որդի…» -

կհարցնեն Լոռվա ծերերը զգույշ…

Զավեն Աղաբեկյանը /Բեկյան/ ծնվել է 1954թ. խեպտեմբերի 20-ին Լոռվա ազնվատոհմ անկյուններից մեկում՝ Արդվի գյուղում: Ավարտել է գյուղի 8-ամյա դպրոցը, 9-րդ դասարանը սովորել է ումանյան քաղաքի միջնակարգ դպրոցում, իսկ միջնակարգն ավարտել է Երևանում՝ Հին Նորքի թիվ 61 դպրոցում: Դեռ ցածր դասարաններից հակում ուներ դեպի գիրն ու գրականությունը: Դեռ Արդվում էր, երբ տպագրվեց Ալավերդու լեռնամետալուրգիական կոմբինատի «Ձուլող» բազմատիրաժ թերթում: Դա 1967 թվականին էր: Հետո եկավ 1981-ը, նրա գործերը հանրության դատին ներկայացրեց «Գարուն» հանրաճանանչ ամսագիրը: 1971թ. Զավենն ընդունվել է Երևանի պետական համալսարանի ժողովրդական տեսության ֆակուլտետ: 1976թ. ավարտել է համալսարանից առանձնացված Երևանի ժողովրդական տնտեսության ինստիտուտը: Մինչև 1989թ. աշխատել է Երևանի քաղխորհրդի գործկոմի ֆինբաժնում, հետո տեղափոխվել աշխատելու Երևանի ջրմուղ-կոյուղում: Ներկայումս «Վիոլա ջուր» ընկերության «Կառավարչական հաշվապահության և վիճակագրական հաշվետվության» բաժնի ղեկավարն է:

Զավեն Բեկյանը վերջին ժամանակներում հաճախ չէ, որ այցելում է Լոռի: Բայց հոգով ու մտքով Լոռուց ու լոռեցիներից միշտ անբաժան է: Նա ընտանիքասեր է ու ավանդապահ: Գովքի ու գրքերի շնորհանդեսների կողմակից չէ Զավենը, բայց բանավեճից, կյանքի բախումներից չի վախենում: Հույս ունի, որ լուսավոր է լինելու Հայաստանի ապագան, կյանքը շրջվելու է դեպի գիրն ու գրականությունը, դեպի մեր բազմադարյա մշակույթը: Իր սիրած գիրքը «Նարեկ»-ն է, այսօր ամենաշատ վաճառվողը, արդյոք կարդալո՞ւ համար, թե որպես բալասան: Կոշտ հնչեց հեղինակի առաջադրած հարցականը: Ու հենց այստեղ ուզեցի վերջակետ դնել, բայց որոշեցի խոսքս ավարտել «Ծիրանավորը» ժողովածուից «Վ. Կերյանի վերջին ուղին» բանաստեղծության տողերով.

«Ընկնո՛ւմ եմ…», - ճչած նա՝

հողին հակված:

«Սերմի՛ պես, զավակս…», -

ասաց Աստված…

ՀԳ: Հարգելի ընթերցող մի զլանա, փնտրի՛ր, գտի՛ր և կարդա Զավեն Բեկյանի գրքերը: Մի բավարարվիր նայելով նրա դեմքին, կարդա նրա մտքերը: Հույսով եմ ժամանակդ իզուր չի անցնի: Հավատա փիլիսոփային, ով ժամանակին ասել է. «Պոեզիան այն օրերի ռեստարտն է, որ գոյություն ունի բանաստեղծից անկախ»: Կարդա Զավեն Բեկյանի ժողովածուն և համոզված եմ դու էլ կմտածես, որ «Անտարես» հրատարակչությունը միայն բարձրարվեստ գրականություն է ներկայացնում ընթերցողին:

Վաղարշակ ՂՈՐԽՄԱԶՅԱՆ