Լևոն Տեր-Պետրոսյանն իմ քաղաքական առաջնորդը չէ. հարցազրույց Նիկոլ Փաշինյանի հետ Irakan.info
Պարոն Փաշինյան զրույցը սկսենք Քաղաքացիական պայմանագրից: Վերջին ասուլիսի ժամանակ Դուք կրկին խոսեցիք իշխանափոխության անհրաժեշտության մասին, սակայն խոսելով եռյակի հանրահավաքի մասին՝ շեշտեցիք`մեր պատկերացրած իշխանափոխությունն այն է, որը կայանում է, միևնույն ժամանակ նշեցիք, որ նախընտրում եք կեղծ խոսքերով մարդկանց հրապարակ չբերել, բացի այդ` դեռ չունեք այն ամբողջական քաղաքական թիմը, որով կարող եք ներկայանալ հասարակությանը: Որքա՞ն ժամանակ է պետք, որ ՔՊ-ն իր թիմն ունենա` իր պատկերացրած իշխանափոխությունն իրականացնելու համար:
-Երբ ասում ենք իշխանափոխություն, առաջին հերթին նկատի ունենք բովանդակության փոփոխություն` իշխող բովանդակության փոփոխություն…. Ինչո՞ւ ենք ասում՝ Սերժ Սարգսյանն ու իր վարչախումբը պիտի հեռանան, արդյոք նրա՞ համար, որ մենք անձնական խնդիրներ ունենք, կամ մեզ վատություն են արել, իրար հետ գործ ենք արել` չենք կարողացել ինչ-որ բան կիսել: Ոչ, իհարկե: Այդպես ասում ենք, որովհետև խնդիր ունենք այն բովանդակության հետ, որն իրենք ներդնում ու իրագործում են Հայաստանում: Այսօր կարող ենք ասել, որ մեր երկրում բազմաթիվ խնդիրներ կան, և շատ մեծ թվով մարդիկ համաձայն են այս շեշտադրման հետ, սակայն այս արձանագրումը բավարար չէ իշխանափոխություն իրականացնելու համար:
Հարկավոր է շատ հստակ մարդկանց բացատրել, թե ինչն ենք մենք այս իրավիճակից պատրաստվում փոխել և ինչպես ու ինչ ենք ակնկալում ստանալ այդ փոփոխության արդյունքում: Սա մենք անվանում ենք Ապագայի Հայաստանի նախագիծ: Մենք խորապես համոզված ենք` քանի դեռ այդպիսի ապագայի նախագիծ չկա ընդդիմադիր գործունեության հիմքում, իշխանափոխություն տեղի չի ունենալու, բայց միայն նախագիծը բավարար չէ: Հարկավոր է ունենալ քաղաքական թիմ: Անհրաժեշտ է, որ այդ նախագիծը որդեգրեն և ներկայացնեն մարդիկ, ովքեր`
ա. հավատում են այդ նախագծին, դա իրենց հավատամքն է:
բ. հանրությունը պետք է վստահի այդ մարդկանց, այդ նախագիծն իրականացնելու լիազորություն տա:
Եվ, ուրեմն, մենք ասում ենք` էն Հայաստանում, որտեղ իշխանություն կլինի ՔՊ-ն, այդ Հայաստանում քաղբանտարկյալներ երբեք չեն լինի` որևէ պայմանով, մյուս կողմից ասում ենք` հետաքննելու և բացահայտելու ենք Մարտի 1-ի սպանությունները. սա նշանակում է, որ մենք բացահայտելու ենք այդ սպանությունները, բայց Մարտի 1-ի գործոնը չենք օգտագործելու որևէ քաղաքական հակառակորդի նկատմամբ հետապնդում իրականացնելու համար, անկախ նրանից, թե ինչքանով չենք սիրում այդ քաղաքական հակառակորդին, անկախ նրանից, թե ինչ քաղաքական հայտարարություններ ենք արել:
Ես ունեմ համոզմունք, որ շատ կոնկրետ մարդիկ պատասխանատու են Մարտի 1-ի հանցագործությունների համար, բայց այդ մարդիկ չեն դատապարտվի, քանի դեռ դրա համար չկան ՀՀ օրենսդրությամբ և միջազգային հայտնի օրենքներով դե յուրե ապացուցողական նշանակություն ունեցող փաստեր: Ասում ենք` մեր իշխանության ժամանակ որևէ մակարդակի ընտրություն չի կեղծվի, սա ասում ենք ոչ թե որպես ռետորիկա, այլ որպես պայմանագիր՝ Հայաստանի հանրության հետ … Վերադառնամ անձերին` ինչո՞ւ են անձերը կարևոր:
Եթե էս նույն բանն ասում է մի մարդ, որի իշխանության տարիներին, օրինակ, եղել են քաղբանտարկյալներ, կեղծվել են ընտրություններ, մարդիկ իրավունք ունեն չհավատալ նրա խոստմանը: Սա է պատճառը, որ մենք արձանագրում ենք նոր քաղաքական օրակարգի և նոր քաղաքական թիմի ձևավորման անհրաժեշտությունը:
ՀՀ հպարտ քաղաքացիները, ինչպես Դուք եք սիրում ասել, մարդիկ, ովքեր ոչ միայն ՔՊ-ին են գաղափարակից, այլ նաև Նիկոլ Փաշինյան քաղաքական գործչին, ի՞նչ եք կարծում, ինչքա՞ն պետք է այդ մարդիկ սպասեն Ձեր ասած ապագա տեսլականի հույսերով:
-Իրենք ոչ մի րոպե սպասելու կարիք չունեն, հենց այսօր անելիք ունեն. ի՞նչ կարող են իրենք անել: Եթե անմիջապես ուզում են մասնակցել այս պրոցեսին, կարող են և պետք է դառնան «Քաղաքացիական պայմանագիր» միավորման անդամ, եթե չեն ուզում անմիջապես մասնակցել այս պրոցեսին, կարող են մասնակցել ՔՊ միավորման ֆինանսավորմանը:
Կարծում եմ, որ քաղաքական գործունեության ֆինանսավորումը Երրորդ Հանրապետության ամենապրոբլեմատիկ հարցերից է: Ովքե՞ր են Հայաստանում ֆինանսավորում քաղաքականությունը: Մենք կարող ենք այդ հարցի վերաբերյալ կռահումներ անել, բայց չգիտենք այդ հարցի պատասխանը: ՔՊ-ն շատ կարևոր սկզբունք է փորձում որդեգրել, որ իր քաղաքական գործունեությունը ֆինանսավորեն ՀՀ անհատ քաղաքացիները, սփյուռքահայերը: Մենք այսպես ենք ասում. եթե մեզ պետք է 1000 դրամ, մենք պետք է գտնենք ոչ թե մի հոգու, որ մեզ կտա 1000 դրամ, այլ պետք է գտնենք 1000 հոգու, որ մեզ կտա 1 դրամ:
Այս նպատակով է ստեղծվել «Քաղաքացիական պայմանագիր» հիմնադրամը, որին յուրաքանչյուր ոք կարող է անել նվիրատվություն: Այնպես որ, որևէ մեկը րոպե անգամ սպասելու կարիք չունի: Ես նամակներ եմ ստանում ամեն օր, սոցիալական ցանցերում եմ հանդիպում մեկնաբանությունների… Կան մարդիկ, ովքեր ՔՊ-ի և անձամբ ինձ վրա դնում են որոշակի պատասխանատվություն, ես, մենք այդ պատասխանատվությունը ստանձնել ենք:
Բայց հարկ եմ համարում նշել, որ մեր կարևորագույն սկբունքն այն է, որ, ի վերջո, պետք է շրջենք «սուպերմեն քաղաքական գործիչների» էջը: Մեր անկախության 24 տարվա մեջ մենք անընդհատ այդ թակարդն ընկել ենք, երբ ինչ-որ քաղաքական գործիչների վերագրվում են սուպեր հատկություններ, և մարդկանց թվում է, թե ահա նրանք կգան մեսիայի նման կփրկեն երկիրը, և վերջում տեղի է ունենում հիասթափություն: Իրականում հիասթափությունը վերջում չի տեղի ունենում:
Այն սկզբում է տեղի ունենում, որովհետև մենք մարդկանց վրա փորձում ենք դնել այնպիսի բեռներ, որ նրանք չեն կարող տանել: Մենք ամեն ինչ դնում ենք մի լիդերի վրա, և հույս ենք ունենում, որ ինքը կբարձրացնի 1000 կգ-անոց ծանրաձողը: Վերջում նա դուրս է գալիս հարթակ` Ազատության հրապարակ և արձանագրում, որ չի կարող բարձրացնել 1000 կգ-անոց ծանրաձողը, և մենք զարմանում ենք, թե ինչու չկարողացավ բարձրացնել: Ինչո՞ւ չկարողացավ, որովհետև ոչ մի մարդ ի վիճակի չէ դա անել, բայց դա չի նշանակում, թե 1000 կգ-անոց ծանրաձողը մի բեռ է, որ հնարավոր չէ բարձրացնել: Հնարավոր է, եթե այդ պատասխանատվությունը դրված է ոչ թե մեկ, այլ 10, 20 հոգու վրա:
Քաղաքացիական պայմանագրի հաջորդ կարևոր խնդիրն է` քաղաքական լիդերի ինստիտուտըփոխարինել քաղաքական լիդերության ինստիտուտով, որովհետև քաղաքական լիդեր լինելը շնորհ չէ, պատվավոր կոչում չէ, ընդամենը դերակատարում է: Քաղաքական լիդերն, առանց քաղաքական թիմի, զրո է, ոչինչ, ինքը որևէ բան անել չի կարող, և Քաղաքացիական պայմանագրի խնդիրը այդ համակարգային տրանսֆորմացիան կազմակերպելն է, որտեղ լիդերն ինքը ոչ թե սուպերմեն է, այլ սուպեր թիմի ներկայացուցիչ` առաջինը հավասարների մեջ, որտեղ այդ հավասարներից յուրաքանչյուրն ունի իր կոնկրետ պարտականությունը, ռեալ ազդեցությունը որոշումների վրա:
Մեզ հարկավոր է մի կառույց, որտեղ որոշումները կայացվում են ոչ թե մի սուպեր լիդերի կողմից, որտեղ «ինքը» ասում է, մյուսները «չեստ» են տալիս, այլ տեղի է ունենում իրական քննարկում, բանավեճ: Լիդերի քննադատությունը չի ընկալվում որպես թշնամանք, որպես դավադրություն, որտեղ գործում է ընտրական համակարգը, և որտեղ տեղի են ունենում պարբերական «իշխանափոխություններ»:
Կարո՞ղ ենք եզրակացնել, որ սա է պատճառը, որ այն լիդերի կողքին չեք, որի կողքին եղել եք տարիներ շարունակ:
-Եթե Դուք նկատի ունեք…. Այսինքն, ակնհայտորեն նկատի ունեք Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Այդ թեմայի վերաբերյալ բազմիցս եմ արտահայտվել, մի քանի հոդվածներ եմ գրել, բազմաթիվ հարցազրույցներ տվել…
Փաստերն արձանագրելու համար ասեմ հետևյալը. 1998 թվականի նախագահական ընտրություններում ես, ի սկզբանե լինելով նախագահի թեկնածու Աշոտ Բլեյանի նախընտրական շտաբի անդամ, երկրորդ փուլում պաշտպանել եմ Կարեն Դեմիրճյանի թեկնածությունը, 2003 թվականի ընտրություններում` որպես թերթի խմբագիր, լրագրող, որպես քաղաքացի, հնարավոր ամեն աջակցություն ցուցաբերել եմ Ստեփան Դեմիրճյանի թեկնածությանը, 2008 թվականի պատմությունը բոլորը գիտեն, 2013 թվականի նախագահական ընտրություններում, ճիշտ է, մի փոքր ուշացումով, եղել եմ նախագահի թեկնածու Րաֆֆի Հովհաննիսյանի կողքին: Ինչո՞ւ, որովհետև տեսել եմ, որ կա ռեալ ընդդիմություն, որն ուզում է բովանդակային փոփոխություններ բերել, և կա ժողովուրդ, որն ընտրում է այդ լիդերին:
Եվ իրականում, այն ինչ փորձում եմ անել հիմա, անցած ճանապարհի վերլուծության արդյունք է, որովհետև 2008 թվականից հետո, երբ մտածելու շատ ժամանակ ունեի ընդհատակում ու բանտում, փորձում էի հասկանալ, թե ի՞նչն է պաճառը, որ 14-15 տարի Հայաստանում անընդհատ խոսվում է իշխանափոխության մասին, և այն տեղի չի ունենում կամ տեղի է ունենում այնպիսի իշխանափոխություն, որ տեղի ունեցավ 1998 թվականին, երբ փոփոխությունները բացասական ուղղությամբ են լինում:
Ո՞վ է Ձեզ համար Լևոն Տեր-Պետրոսյանը:
-Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ինձ համար ՀՀ առաջին նախագահն է, մարդ, ում թեկնածությունը պաշտպանել եմ 2008 թվականի նախագահական ընտրություններում, ականավոր պետական և քաղաքական գործիչ:
Միայն այդքա՞նը:
-Դա քի՞չ է:
Տեր-Պետրոսյանը Ձեզ համար լիդե՞ր է, ով կարող է հեղափոխություն իրականացնել:
-Լևոն Տեր-Պետրոսյանը քաղաքական առաջնորդ է, բայց իմ քաղաքական առաջնորդը չէ:
Իսկ կա՞ որևէ քաղաքական գործիչ, լիդեր, ում կողքին պատրաստ եք կանգնել, թե՞ միայն ՔՊ-ի հետ եք կապում Ձեր քաղաքական ապագան:
-Կարծում եմ` հարցի ձևակերպումն իր մեջ տրամաբանական սխալ ունի: Ցանկացած քաղաքական լիդեր, ով կորդեգրի ինձ համար ընդունելի բովանդակություն և կդառնա դրա կրողը, իր կողքին կանգնած եմ: Նոր ասում էի, որ լիդերությունը, որպես սուպերմենի ինստիտուտ, մենք` անձամբ ես և ՔՊ-ն, մերժում ենք, լիդերությունը որպես գործառույթ ենք ընկալում:
Ներքաղաքական զարգացումներին ի՞նչ գնահատական կտաք, հավական համարո՞ւմ եք, որ ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանն է հայտարարում պահանջի նախագահական արտահերթ ընտրություններ (Հարցազրույցը տեղի է ունեցել 30.10.2014-ին` մինչ Գագիկ Ծառուկյանի վերջին հարցազրույցի հրապարակվելը):
-Հայտնի խոսք կա` երբեք մի ասա երբեք, բայց խնդիրը հետևյալն է, թե իշխանափոխություն ասելով ի՞ նչ նկատի ունենք: Ինձ համար իշխանափոխությունը բովանդակություն է, ես այսօր բովանդակային փոփոխության հայտ չեմ տեսնում, տեսնում եմ, որ կան մարդիկ, որ ասում են` պետք է իշխանափոխություն անել: Պետք է հասկանալ` ի՞նչ է իրենց համար իշխանափոխությունը, և ի՞նչ է փոխվելու այդ իշխանափոխության արդյունքում: Բայց անկախ ամեն ինչից, մենք հայտարարել ենք, որ եթե ոչ իշխանական ուժերի եռյակը պահանջի Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը, մենք կպաշտպանենք այդ պահանջը:
Կպաշտանեք անկախ նրանից՝ ո՞վ կլինի եռյակի թեկնածուն, եթե անգամ իրենց թեկնածուն Գագիկ Ծառուկյա՞նը լինի:
-Մենք կպաշտպանենք Սերժ Սարգսյանի հրաժարականի պահանջը: Ինչո՞ւ կպաշտպանենք, որովհետև կարծում ենք, որ Սերժ Սարգսյանը ժողովրդին պատկանող իշխանությունը ուզուրպացնելով է հասել Բաղրամյան 26, ուրեմն նրա հրաժականի պահանջը լեգիտիմ է բոլոր դեպքերում, եթե նույնիսկ հրաժարականը պահանջում են նրա համար ընտրությունները կեղծած մարդիկ, բայց մենք ոչ թե այդ մարդկանց ենք պաշտանում, այլ Սերժ Սարգսյանի հրաժարականի պահանջը:
Որպես ՀՀ քաղաքացի, երբ Ազատության հրապարակում տեսնում եք Լևոն Տեր-Պետրոսյանին ու Գագիկ Ծառուկյանին իրար կողքի կանգնած, առհասարակ Ձեզ մոտ ի՞նչ զգացողություններ են առաջանում:
-Քաղաքական գործունեությամբ զբաղվելով՝ պետք է առաջնորդվեմ ոչ զգացմունքներով կամ զգացողություններով, այլ փաստերով: Երբ տեսնում եմ, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը և Գագիկ Ծառուկյանը կանգնած են իրար կողքի, արձանագրում եմ, որ Գագիկ Ծառուկյանն ու Տեր-Պետրոսյանը կանգնած են իրար կողքի:
Այդ փաստի վերաբերյալ ՀԱԿ-ն ու Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ունեն իրենց մեկնաբանությունը, ես ունեմ իմ մեկնաբանությունը, որը հրապարակային է եղել: Ես մնում եմ իմ մեկնաբանությանը, իրենք` իրենց:
Բնության մեջ, սովորական կյանքում, քաղաքականության մեջ գոյություն ունեն անշրջելի իրողություններ և գործընթացներ: Այդպես անվանվում են այն իրողություններն ու գործընթացները, որոնց էությունն ու բովանդակությունը, ընթացքն ու հանգուցալուծումը գործնականում անհնար է փոխել: Հայաստանի քաղաքական կյանքում առկա է անշրջելի երկու երևույթ, դրանցից առաջինը ձևակերպվում է հետևյալ կերպ` Հայ ազգային կոնգրեսը Հայաստանի ընդդիմադիր դաշտում դոմինանտ ուժ է, ընդդիմություն ասելով՝ Հայաստանի հանրային կարծիքը հասկանում է ՀԱԿ…. Պարոն Փաշինյան, սա 2011 թվականի հուլիսի 17-ին Ձեր հեղինակած «Անհնար է շրջել անշրջելին» վերնագրով հոդվածից մի մաս էր, դեռևս կարծո՞ւմ եք, որ անհնար է շրջել անշրջելին, թե՞ այլևս ՀԱԿ-ը ընդդիմադիր դաշտում դոմինանտ ուժ չէ:
-Քաղաքական տեքստերը վերաբերում են կոնկրետ ժամանակշրջանի: Այն, ինչ գրվել է, գրվել է այդ ժամանակշրջանի համար, և այդ ժամանակշրջանի վերաբերյալ ճիշտ է եղել, որովհետև քաղաքական իրողությունն այդպիսին էր, իսկ այսօր քաղաքական իրողությունն այդպիսին չէ:
Այսօր հնարավո՞ր է անշրջելին շրջել:
- 2011 թվականին դա այդպես էր, ակնհայտ փաստ էր, որը այդպես էր նաև այն պատճառով, որ ՀԱԿ-ում էին Արամ Սարգսյանը, Սասուն Միքայելյանը, մենք, բազմաթիվ ուրիշ մարդիկ… Այսօր ՀԱԿ դաշինքը փլուզվել է, դաշինքի մի մասը կուսակցություն է ստեղծել, այսինքն՝ քաղաքական, և առհասարակ, իրողությունները փոխվել են: Մարդկային կյանքում էլ է չէ՞ այդպես, որ մարդիկ կարող են երկար ժամանակ ընկերություն անել, հետո ինչ-որ պատճառով հայացքների բախում ունենալ և այլևս իրար ընկեր չհամարել, բայց դա չի նշանակում, որ ընկերներ չեն եղել:
Մեջբերման և բազմաթիվ այլ մեջբերումների մեջ ոչ մի արտառոց բան չեմ տեսնում, կարող եմ ցույց տալ իմ՝ 1992-98 թվականներին գրած հարյուրավոր հոդվածներ, երբ Տեր-Պետրոսյանը նախագահ էր, այնտեղ նրա իշխանության, անձամբ իր հասցեին կգտնեք չափազանց կոշտ գնահատականներ, որոնք իրենց բովանդակությամբ շատ մոտ են այն գնահատականներին, որ այսօր տալիս եմ Սերժ Սարգսյանի կամ երեկ տալիս էի Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանությանը, և գնահատականները ճիշտ են եղել: Կյանքը դինամիկ է, և ամեն ինչ որոշվում է ըստ ժամանակաշրջանի: Ռոբերտ Քոչարյանն էլ մի ժամանակ ընկալվում էր որպես Ղարաբաղի հերոս, հիմա` բոլորովին այլ կերպ:
Մի օրինակ բերեմ, որ հիմա մենք շատ ենք հիշատակում տարբեր առիթներով: Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ֆրանսիայում կար գեներալ Պետեն, որը Ֆրանսիայի ազգային հերոս էր, և ֆրանսիացիք համարում էին, որ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Պետենը փրկել է Ֆրանսիան, նա անառարկելի հեղինակություն էր համարվում:
Եկավ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, գեներալ Պետենը, համարելով, որ Ֆրանսիայի հիտլերյան օկուպացիան անշրջելի է, սկսեց համագործակցել հիտլերյան ռեժիմի հետ և ստեղծեց մարիոնետային կառավարություն, մայրաքաղաքը տեղափոխեց Ֆրանսիայի հարավում գտնվող Վիշի քաղաք: Նրա կառավարությունը պատմության մեջ այդպես էլ մնացել է` Վիշիի մարիոնետային կառավարություն: Դա նույն Պետենն էր, որ Ֆրանսիայի առաջին համաշխարհային պատերազմի հերոս էր համարվում եւ Երկրորդ աշխարհամարտում դավաճան ճանաչվեց:
Դաշնակիցների հաղթանակից հետո Ֆրանսիան նրան մահապատժի դատապարտեց, բայց վաստակը հաշվի առնելով՝ մահապատիժը փոխարինեցին ցմահ ազատազրկմամբ: Հիմա իրեն դատապարտողները հաստատ ժամանակին երկար հոդվածներ են գրել փառաբանող, բայց դա չի նշանակում, որ իրենք սխալ են եղել, որովհետև Պետենը Առաջին համաշխարհայինի ժամանակ փրկել է Ֆրանսիան, բայց սա չի նշանակում, թե Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ չի դավաճանել Ֆրանսիային:
Ստացվում է՝ Կոնգրեսը դավաճա՞ն է դարձել:
-Քավ լիցի. ես իմ գնահատականները տվել եմ, ինձ թույլ չեմ տա խոսել էդպիսի տերմինաբանությամբ, ընդամենը օրինակ եմ բերում: Դուք ասում եք, որ 2011 թվականին նման այսպիսի հոդված եմ գրել, ես Ձեզ ցույց եմ տալիս, որ կան շատ ավելի սուր և արտառոց դեպքեր: Կարող եմ ասել, որ այն ժամանակ ունեինք որոշակի համաձայնություն, հետո պարզվեց, որ մեծ անհամաձայնություններ ունենք… Եթե 1991 թվականից արխիվը բացեք իմ հոդվածների, կտեսնեք, թե ինչպես է, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի իշխանությունն իմ կողմից ենթարկվում էր սարսափազդու քննադատությունների. հետո ինչպես եղավ, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հետ դարձանք դաշնակիցներ, հետո ինչպես եղավ, որ մենք… Տեղի ունեցավ այն, ինչ տեղի ունեցավ:
Այն ամենը, ինչ տեղի է ունեցել, եղել է հրապարակային, և հպարտ եմ, որ իմ քաղաքական գործունեության ընթացքում ոչ մի կուլիսային ինտրիգի չեմ մասնակցել, որովհետև դա եղել է իմ սկզբունքը:
Պարոն Փաշինյան, ենթադրենք՝ Սահմանադրական բարեփոխումները չեն իրականանում, և սպասվում են նախագահական ընտրություններ, կլինի՞ Նիկոլ Փաշինյանի առաջադրումը, թե՞ ոչ:
-Ես արդեն ասել եմ, քանի որ քաղաքական գործունեություն եմ ծավալում, չեմ կարող բացառել, որ կարող եմ առաջադրվել նախագահի թեկնածու, բայց չեմ կարող պնդել, որ կառաջադրվեմ: Ո՞ր դեպքում կառաջադրվեմ. երբ իմ առաջադրումը լինի ոչ թե իմ անձնական, այլ քաղաքական թիմի, հանրության մի մասի որոշումը, և նրանք ինձ լիազորեն, որպեսզի ներկայացնեմ իրենց, իրենց ծրագիրը: Հանրությունը պետք է տեսնի, որ կա քաղաքական թիմ՝ իմ ասած սկզբունքներին համապատասխանող, և այդ թիմը, որը հավասարների թիմ է, իր կազմից ընտրել է մեկին… Էն տրամաբանությունն էլ պետք է հաղթահարվի, որ եթե որևէ մեկը երկու անգամ ավելի է ելույթ ունենում, ուրեմն վերջ, միակն ու անփոխարինելին է: Դա կլինի իմ քաղաքական գործունեության ամենամեծ պարտությունը, եթե երբևէ դառնամ «անփոխարինելի լիդեր»:
Պարոն Փաշինյան, Ձեր նկատմամբ չկա չեզոք վերաբերմունք՝ Ձեզ կամ շատ սիրում են կամ Ձեր հասցեին, այսպես ասած, ինչ ասես ասում են, պարբերաբար շրջանառվում է նաև այն թեման, որ համագործակցում եք Սերժ Սարգսյանի կամ էլ իշխանության վերին շրջանակներից որևէ մեկի հետ, Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ են նման խոսակցությունները տարածվում, ի՞նչ կասեք առհասարակ համագործակցության մասին:
-Այդ հարցին արդեն որոշակիորեն պատասխանեցի, ասացի, որ իմ գործունեության ընթացքում կուլիսային ինտրիգների չեմ մասնակցել, այսինքն՝ իմ գործունեթյունն այն է, ինչ մարդիկ տեսնում են, և ուրիշ ոչինչ: Ես չունեմ քաղաքական գործունեության չերևացող հատված, այն բովանդակությունը, որը մարդիկ լսում, տեսնում են, իմ քաղաքական գործունեության բովանդակությունն է:
Թե ինչի համար են տարածում… Հնարավոր է` իրենց թիմի պահպանման խնդիրն են լուծում: Դա իրենց թիմակիցներին ուղղված պոտենցիալ սպառնալիք է, որ այ եթե դու հանկարծ ինչ-որ բան այնպես չանես, մենք կասենք, որ ծախված ես Սերժ Սարգսյանին: Գիտեմ, որ կան բազմաթիվ մարդիկ, որ դրանից վախենում են: Եթե համաձակվեք չենթարկվել որոշումներին, մենք կասենք, որ Սերժ Սարգսյանին ծախված եք. որևէ այլ բովանդակություն չեմ տեսնում: Գիտեմ ուրիշ բան, որ նրանք, ովքեր այդպես ասում են, հարյուր տոկոսով համոզված են, որ սուտ են ասում, իրենք իրենց ասածին չեն հավատում, դրա համար էլ այդ ասածը մնում է լուսանցքներում:
Դրանք մարգինալ ձևակերպումներ են, որոնք ընդամենը սրտնեղությունից են ասվում. ես խորհուրդ եմ տալիս այդ մարդկանց` հավելյալ չսրտնեղել, խնայել առողջությունը և ավելորդ չնյարդայնանալ, ջղաձգումների անհրաժեշտություն չկա:
Ջղաձգումների՞:
-Այո, ջղաձգումների:
Պարզապես այդ բառը վերջին շրջանում քաղաքական իմաստ է ստացել:
-Չեմ կարծում, թե արդեն պիտի բառերի օգտագործման լիցենզիա ունենալ Հայաստանում, հայոց լեզուն, կարծում եմ՝ հավասարապես բոլորինն է:
Ասում եք՝ պետք չէ ինչ-որ բան բացառել, ասել երբեք մի ասա երբեք, ո՞ր դեպքում կհամագործակցեք կամ զիջումների կգնաք այս իշխանությունների կողմից. համագործակցել ֆինանսական առումով նկատի չունեմ:
-Մենք ասել ենք՝ որևէ մեկի հետ համագործակցություն ի սկզբանե չենք բացառում, նայած` այդ համագործակցությունը ինչ նպատակ ունի և այդ նպատակին ինչ միջոցներով ենք հասնելու: Հիմա ասում են՝ ուրեմն հնարավո՞ր է, որ իշխանության հետ համագործակցեք: Ասում ենք այո, կա այդպիսի տեսական իրավիճակ:
Եթե, օրինակ, վաղը Ադրբեջանը հարձակվի Հայաստանի վրա, Հայաստանում եղած բոլոր մարդկանց հետ համագործակցելու ենք՝ առանց բացառության, որովհետև, եթե Ադրբեջանը հարձակվում է, ու դու չես համագործակցում իշխանությունների հետ՝ ոսոխին կանգնեցնելու համար, նշանակում է՝ դու համագործակցում ես Ադրբեջանի հետ:
Մենք որևէ մեկի հետ՝ եռյակի, քառյակի, իշխանության հետ համագործակցություն ի սկզբանե բացառել չենք կարող, համագործակցության հնարավորությունը կոնկրետ իրավիճակ է: Կարող եմ բացառել մի բան. ասել եմ, որ Սերժ Սարգսյան անունով նախագահ ՀՀ-ում չեմ ճա-նա-չում, դա արդեն ասված է, և Ռոբերտ Քոչարյան անունով նախագահ ՀՀ-ում չեմ ճանաչել: Նրանք եղել են մարդիկ, ովքեր ուզուրպացրել են ժողովրդին պատկանող իշխանությունը:
Այս իշխանության լեգիտիմությունը, օրինականությունը անձամբ ես չեմ ճանաչում: Նրանք պետք է հեռանան իշխանությունից և պատասխանատվության կանչվեն իրենց կատարած հանցանքների համար, և այդ թեման փակված է:
Սեդա Ղուկասյան
