Բաբելոնն է եղել մեր ախոյանը՝ տե՚ս-Անհետ կորել, անցել է չար մշուշի պես:Վահան Տերյան

Ղրիմի թերակղզին պատմական Հայաստանից դուրս գտնվող և հայերով խիտ բնակեցված տարածքներից է եղել: Հայերն այնքան շատ էին Ղրիմում, որ թերակղզին միջնադարյան աղբյուրներում հաճախ կոչվում էր նաև Ծովային Հայաստան:

Կան քաղաքներ, որոնք ուրույն մշակույթ ունեն, և դժվար է խոսել այդ քաղաքների ազգային պատկանելության մասին. օրինակ՝ Բաքուն, Թիֆլիսը, Ստամբուլը, Օդեսան…

armfvn.com-ը գրում է.ԴՆԹ-ի նոր անալիզները հնդեվրոպական լեզվի տարածման երկու վարկած և երկու ժամանակաշրջան են առաջ քաշում: Առաջին վարկածի համաձայն՝ հնդեվրոպական լեզվի հայրենիքը Հայկական լեռնաշխարհն է և հենց այստեղից են ֆերմերները ոտքով Եվրոպա հասել՝ իրենց հետ բերելով նոր տեխնոլոգիաներ և լեզու: Երկրորդ վարկածի համաձայն՝ մարդկային միգրացիայի երկրորդ հոսքը դեպի Եվրոպա տեղի է ունեցել այսօրվա Ռուսաստանի և Ուկրաինայի տարածքից մոտ 4500 տարի առաջ, ովքեր նույնպես տարածել են հնդեվրոպական լեզուն Եվրոպայում:

Օրբելյանների իշխանական տոհմը հսկայական դերակատարություն է ունեցել ոչ միայն Հայաստանում, այլև հարևան Վրաստանում:

Սյունյաց իշխանական տունը սերել է Հայկ Նահապետի որդի Սիսակից, այդ իսկ պատճառով պատմությանը հայտնի է նաև Սիսակյան տոհմանունով: Հայկ նահապետը Հայոց Ձորի ճակատամարտից հետո հայոց երկիրը բաժանեց իր զարմի միջև: Սիսակին բաժին հասավ Սյունյաց աշխարհը, և Սիսակի սերունդները՝ որպես աշխարհակալ, Սյունիքում իշխեցին վաղնջական ժամանակներից մինչև XII դարը:

Առավո՛տ լուսո,Արեգա՛կն արդար,Առ իս լույս ծագեա՜:Բղխու՜մն ի հորե,Բղխեա՜ ի հոգվույսԲան քեզ ի հաճույս...

2017 թվականը չինական օրացույցով աքլորի տարի է: Եկեք աքլորի հետ ճամփորդենք հայոց պատմության քառուղիներում և տեսնենք, թե աքլորի կանչն ինչ է ավետել կամ ինչ իրադարձություններ է գրանցել մեր պատմության ժամանակագրության մեջ:

Շատ հայեր են գահ բարձրացել օտար երկրներում, աչքի ընկել ռազմի, գիտության, պետության կառավարման ասպարեզներում: Եղել են նաև դեպքեր, երբ հայոց գահին բազմել են օտարներ, անգամ՝ ամբողջ մի ժամանակաշրջան կառավարել Հայաստանը:

Հայոց պատմության մեջ հսկայական դերակատարություն է ունեցել Հեթումյանների տոհմը: Առաջին Հեթումյանը, որի մասին հայ պատմագիտությունը մեզ փաստեր է հաղորդում, Օշին իշխանն է, որ 1073 թ., խույս տալով սելջուկ-թուրքերի հալածանքներից, գերդաստանով Արցախից տեղափոխվեց Լեռնային Կիլիկիա: Օշին Հեթումյանին Կիլիկիայում հյուրընկալեց Ապլղարիբ Արծրունին, որ նրան պարգևեց Լամբրոն ամրոցը:

Հայկական լեռնաշխարհում հնագույն շրջանում հայոց շատ պետություններ են եղել, որոնց մասին պատմագիտությունը, ցավոք, ժլատ տեղեկություններ է հաղորդում: Այդ պետություններից է Միտտանին, որի պատմության մասին մեզ ավելի շատ օտար աղբյուրներն են փաստեր հաղորդում, քան հայրենական:

Հայ-հունական հարաբերությունները դարերի խորքից են գալիս: Քերթողահայր Մովսես Խորենացին հաղորդում է, որ Հայկազունիների Զարմայր նահապետը մասնակցել է Տրոյական պատերազմին և զոհվել այնտեղ մ.թ.ա. 1180 թ.:

Հոգիս բուրվառ է մշտավառ, ուր կը ծխան սերերս համայն,Կը խնկարկեմ ես զայն կյանքի տաճարին մեջ հավերժական,Բազմահազար հավատացյալ ամբոխներու երեսն ի վեր,Ու կը ժողվեմ անոնց դեմքեն հավատամքի լույսեր տարբեր...Միսաք Մանուշյան. «Կյանքիս երգը»

Օշականում և Արամուսում ընթացող հնագիտական պեղումները հաջողությամբ են պսակվել. հայ-գերմանական և հայ-ավստրիական հնագիտական խմբերը բացահայտել են բավական ուշագրավ նյութեր:

1045 թ., երբ կործանվեց Բագրատունիների թագավորությունը, հայության քաղաքական կենտրոնը դարձավ Լոռին, որտեղ Բագրատունյաց հարստության կրտսեր ճյուղը՝ Կյուրիկյանները, պահպանում էին ազգային պետականությունը: